Uwaga na kleszcze !!!

Małe, czarne, niepozorne, nie pogardzą ani zwierzątkiem, ani człowiekiem… Spadają na nas z krzaków, drzew, traw… kleszcze.
Niebezpieczne zarówno dla naszych milusińskich, jak i dla ludzi. U zwierząt powodują lejszmianiozę i babeszjozę. Zwierzęta można zabezpieczyć, preparatami nanoszonymi na sierść, obrożami nasączonymi repelentami lub od niedawna za pomocą tabletek podawanych raz na 3 miesiące. U ludzi problem jest bardziej złożony. Kleszcze przenoszą rętki mogące wywołać boreliozę – tzw. chorobę z lyme lub odkleszczowe – wirusowe zapalenie mózgu. Przed wirusowym zapaleniem mózgu przenoszonym przez kleszcze można się zabezpieczyć za pomocą szczepionki, jeśli przyjmie się ją wystarczająco wcześnie przed okresem największego wysypu kleszczy. Na boreliozę szczepionki nie ma. Można i trzeba za to, jeśli już się rozwinie, leczyć ją antybiotykami.

Jakie są pierwsze objawy chorób odkleszczowych? Co powinno nas skłonić do wizyty u lekarza?

Kleszcza często nie zauważymy, szczególnie jeśli umiejscowi się w obrębie skóry owłosionej lub w miejscach trudno dostępnych oglądaniu – jak na przykład za uchem. Dodatkowo – kleszcze wpuszczają wraz z bakteriami substancję znieczulającą, w efekcie czego – nie odczuwamy momentu ich zagnieżdżenia się w skórze. Ogólne objawy tzw. „grypopodobne”: ogólne osłabienie, bóle głowy, gorączka, często składamy na karb przeziębienia, lub w okresie wakacyjnym – nadmiernego nasłonecznienia. Pierwszym objawem jest zwykle rumień wędrujący (zdjęcie). Jest to okrągłe zaczerwienienie skóry, które w kolejnych dniach powiększa się w postaci czerwonego okręgu. Objaw ten może być również przeoczony, jeśli rozwija się na plecach lub pod włosami. Wczesne objawy ustępują w ciągu kilku tygodni lub miesięcy. U niektórych chorych dochodzi do zapalenia stawów lub układu nerwowego albo mięśnia sercowego. Po wielu latach od zakażenia u części chorych może przejść w przewlekłe zapalenie stawów lub powodować powikłania neurologiczne. Borelioza jest rozpoznawana na podstawie typowych objawów klinicznych oraz obecności przeciwciał w surowicy krwi. Zakażenie leczy się antybiotykami.

Odkleszczowe zapalenie mózgu
Początkowo podobnie jak w przypadku boreliozy obserwujemy objawy grypopodobne, nudności, wymioty, biegunkę. Po około 7 dniach, u większości chorych dochodzi do samoistnego wyleczenia. U niektórych osób po kilku dniach pojawić się mogą objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, móżdżku lub rdzenia kręgowego. U większości objawy ustępują całkowicie po 2-3 tygodniach. Zaburzeń czucia, niedowłady, upośledzenie pamięci utrzymywać się mogą przez kilka miesięcy. Śmiertelność w tej chorobie wynosi około 1%. Nie ma skutecznego leczenia przyczynowego – stosowane jest jedynie leczenie objawowe.

Podstawą zabezpieczenia przed chorobami przenoszonymi przez kleszcze pozostaje więc profilaktyka w postaci: odpowiedniego ubioru – kapelusze lub czapki, koszule z długimi rękawami i długie spodnie, w jasnym kolorze, który umożliwia wczesne zaobserwowanie kleszcza, oraz stosowanie repelentów w postaci sprayu lub kremu na skórę a przede wszystkim dokładne oglądanie skóry całego ciała po powrocie ze spaceru.

autor

dr n.med. Sylwia Zawada-Targoni