Czym jest LOGOPEDIA?

Logopedia (gr. logos – słowo, mowa, paideia – wychowanie) to nauka o kształtowaniu właściwej mowy w okresie jej rozwoju i jej doskonaleniu w późniejszym okresie, a także o usuwaniu różnego rodzaju deformacji i zaburzeń mowy. Przedmiotem zainteresowań logopedii jest komunikacja językowa, mowa w szerokim znaczeniu, czyli przekazywanie i odbiór informacji oraz wynik tego procesu – porozumienie.


Czym jest profilaktyka logopedyczna?

Głównym celem profilaktyki logopedycznej jest zapobieganie powstawaniu wad oraz wspomaganie rozwoju mowy dziecka, między innymi poprzez wykształcenie umiejętności: prawidłowego sposobu połykania, odpowiedniego toru oddechowego oraz gospodarowania powietrzem. Profilaktyka logopedyczna, poza czuwaniem nad rozwojem mowy, ma na celu również doskonalenie jej, oraz zapobieganie dysharmoniom rozwojowym dzięki usprawnianiu pracy narządów artykulacyjnych, rozwijaniu i uwrażliwianiu percepcji słuchowej, wykonywaniu ćwiczeń ortofonicznych, fonacyjnych, rytmicznych i dykcyjnych. W profilaktyce niezwykle istotne jest stymulowanie rozwoju poznawczo-językowego oraz wzbogacanie czynnego i biernego słownictwa dzieci.

Zachęca się rodziców do zadbania o profilaktykę logopedyczną u swoich dzieci od najwcześniejszego okresu ich życia, dbania o właściwą stymulację w początkach rozwoju mowy, tak by nie dopuścić do jakichkolwiek zaburzeń w jej rozwoju. Niemowlę już od pierwszych chwil życia ssąc pierś przygotowuje swoje narządy artykulacyjne do nauki mowy. Później takim treningiem jest proces gryzienia, żucia i połykania pokarmu. Już wtedy należy uważać na błędy popełniane podczas karmienia, gdyż mają one wpływ na sprawność aparatu mowy. W życiu dziecka jest wiele takich czynności wpływających na późniejszą jakość mowy. Trzeba tylko zauważać te sytuacje i świadomie wpływać na wykorzystanie ich do wzmocnienia narządów mowy. Rodzic podczas konsultacji logopedycznej może otrzymać porady i wskazówki jak na co dzień samodzielnie wspomagać rozwój dziecka, aby zapobiec ewentualnym późniejszym jego trudnościom w komunikowaniu się.

Kiedy warto zgłosić się do logopedy?

Zawsze, gdy u dziecka zauważy się trudności z mową, oraz jeśli pojawią się choć najmniejsze wątpliwości, czy mowa rozwija się prawidłowo. Nigdy nie jest za wcześnie na konsultacje, ani za późno na podjęcie działań. Błędne są opinie często potocznie wydawane przez rodziców, czasami również przez pediatrów, że dwuletnie dziecko ma jeszcze czas, aby zacząć mówić, oraz, że chłopcy zaczynają mówić później niż dziewczynki. Nigdy nie ma pewności, czy to co wydaje się być małym opóźnieniem mowy jest spowodowane indywidualną cechą danego dziecka, czy problem jest znacznie poważniejszy. Każde dziecko rozwija się indywidualnie w określonym przedziale czasowym, w zależności od predyspozycji osobniczych, dlatego nie można jednoznacznie określić, kiedy osiągnie dane umiejętności. U niektórych mowa może być rozwinięta już w wieku 5 lat, a u innych będzie się kształtować nawet do 9 r.ż. Podane poniżej progi wiekowe są ogólnie przyjętą i stosowaną normą, do której warto się odnieść przy obserwacji postępów w rozwoju mowy własnego dziecka. Im młodsze dziecko, tym jego mózg jest bardziej podatny na stymulację. Dlatego im szybciej rozpocznie się terapię, tym lepszy może być jej efekt.

Rodzicu, skorzystaj z konsultacji logopedycznej, jeśli Twoje dziecko:

  • Skończyło 12 miesięcy, a nie wypowiada żadnych, najprostszych słów (typu: mama, tata, baba, itd.).

  • Skończyło 2 rok życia, a nie łączy dwóch elementów razem (np.: mama am, tata da) i/lub wypowiada tylko kilka słów.

  • Skończyło 3 rok życia, a jego mowa jest niezrozumiała dla otoczenia (rozumieją go tylko najbliżsi opiekunowie).

  • Skończyło 3 rok życia, a zauważasz, że w wymowie zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne, np.: bułka na półka, domek na tomek, góra na kura.

  • Skończyło 4 rok życia, a głoski s, z, c, dz wypowiada jako ś, ź, ć, dź (np.: zabawa-ziabawa, samochód-siamochód).

  • Skończyło 4 rok życia, a w jego wymowie nie zauważasz pierwszych prób wymowy głosek sz, rz, cz, dż.

  • Skończyło 5 rok życia, a w jego wymowie nie zauważasz prób wymowy głoski [r].

  • Podczas mówienia wkłada język między zęby, w czasie zabawy lub podczas oglądania bajki ma otwartą buzię i wysunięty język.

  • Podczas jedzenia krztusi się, nie lubi stałych pokarmów, picie ulewa się z buzi, jako niemowlę miało problem ze ssaniem.

  • Słabiej słyszy, nie zawsze reaguje na polecenia i na dźwięki z otoczenia.

  • Mówi przez nos.

  • Ma nieprawidłową budowę narządów artykulacyjnych, często oddycha buzią, ma nawracający katar i przerośnięty trzeci migdał, krótkie wędzidełko podjęzykowe (nie może wysunąć języka z buzi), nieprawidłowy zgryz.

  • Ma wiotkie mięśnie, jest rehabilitowane ruchowo.

  • Podczas czytania myli litery podobne (p-b-d-g, P-B, W-M, A-Y), przestawia litery w wyrazie lub wyrazy w zdaniu, pomija elementy zdania; będąc już uczniem pierwszej klasy ma duże trudności w nauce czytania i pisania.

Rodzicu!
Idąc na pierwsze spotkanie z logopedą wytłumacz dziecku do kogo je prowadzisz i co tam będzie robić. Ważne jest, aby dziecko nie było stremowane i wystraszone, tylko zaciekawione, przyjaźnie nastawione i chętnie współpracowało z logopedą. Zaproponuj dziecku wzięcie ze sobą jego ulubionej zabawki, książki, przedmiotu lub rysunku, i zachęć do opowiadania o tym. Logopeda zawsze z uwagą słucha luźnych opowieści swoich pacjentów, ale prosi również o opisywanie rysunków, nazywanie przedmiotów i powtarzanie słów. Przygotuj swoją pociechę na przyjemną zabawę z obrazkami, słowami i literami.

autor

Barbara Joanna Kalinka