Czy nowoczesne narzędzie inżynierii genetycznej, którym posługują się naukowcy, jest w pełni bezpieczne.
CRISPR-Cas9 (czyt. „krisper-kas9”) to wydajne narzędzie służące do edytowania i usuwania genów. Działa podobnie jak nożyce, którymi można wyciąć dowolny fragment DNA lub RNA, zmodyfikować go i ponownie wkleić. Pewnego dnia może ono zostać wykorzystane do leczenia chorób genetycznych. Naukowcy opracowali bardziej precyzyjne narzędzie, za pomocą którego da się naprawić nawet malutkie segmenty ludzkiego genomu, nie niszcząc struktury DNA i RNA.[Q][W][T] To odkrycie inżynierii genetycznej jest wielkim krokiem naprzód. Oznacza możliwość wprowadzenia rewolucyjnych zmian, korzystnie wpływających na ludzkie życie.[E]
„CRISPR” jest skrótem od „Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats”[R] (rozgałęzione, regularne, krótkie powtórzenia palindromiczne). Badacze często określają metodę modyfikowania genów przy użyciu tego narzędzia jako „szybką, łatwą i skuteczną”[Y][G]. Mimo pochlebnych głosów na ten temat, CRISPR-Cas9 wymaga potwierdzenia bezpieczeństwa[H].
Co o CRISPR-Cas9 mówią zrealizowane eksperymenty
Przeprowadzono wiele badań naukowych, podczas których używano „molekularnych nożyc” CRISPR-Cas9 na roślinach i zwierzętach[U][I][O]. Jednym z ciekawszych było dokonanie modyfikacji genetycznej na komarze w taki sposób, aby w każdym kolejnym pokoleniu badanej populacji przychodziły na świat wyłącznie samice. Ta praca miała na celu ukazanie skutecznego sposobu walki z malarią poprzez zakłócenie zdolności komarów do przenoszenia choroby.[P]
Uczeni posunęli się jeszcze dalej – samodzielnie zaprojektowali półsyntetyczny organizm. W warunkach laboratoryjnych powstała forma życia zdolna do przechowywania rozszerzonej informacji genetycznej, na którą składało się sześć liter tworzących trzy pary zasad (podczas gdy organizmy naturalne przechowują informację genetyczną, na którą składają się cztery litery tworzące dwie pary zasad).[J]
W jaki sposób CRISPR-Cas9 może wpłynąć na ludzkie życie
Możliwość modyfikacji genów w taki sposób, aby poprawić zdolność komórek organizmu do walki z chorobami daje nadzieję na zwycięstwo ludzi w walce z tak poważnymi schorzeniami jak nowotwory złośliwe[A]. Czy pacjenci, u których zawiodła chemioterapia, radioterapia i inne metody leczenia, dostaną szansę na przeżycie[S]? Naukowcy ciężko pracują, aby móc odpowiedzieć nam na to pytanie. Edycja komórek odpornościowych człowieka może pomóc również osobom z HIV. Badanie kliniczne wykazało, że po modyfikacji limfocytów T, komórki te były w stanie skuteczniej zwalczać wirusa i utrzymywać się na wysokim poziomie przez długi czas.[D]
Bilans zysków i strat
Wizja posiadania tak ogromnej władzy nad przekształcaniem organizmów przez człowieka, w wielu osobach budzi wielki niepokój. Dynamiczny rozwój nauki rodzi kontrowersje, prowokuje trudne pytania i roznieca burzliwe dyskusje. Czy to narzędzie spowoduje, że człowiek będzie mógł udoskonalać istoty żywe do woli? Czy nasze działania w tym kierunku nie zakłócą ekosystemu? Odpowiedź na to ostatnie pytanie brzmi: to zależy, jak daleko się posuniemy. Jako ludzie mamy tendencje do popadania w przesadę. Często nie potrafimy zachować umiaru. Jeśli w tym przypadku utrzymamy zdrowy rozsądek, CRISPR-Cas9 najprawdopodobniej przyniesie nam same korzyści.[F]
autor
Beata Kowalczyk
Źródła:
[Q] https://www.technologyreview.com/s/609203/crispr-20-is-here-and-itsway-
more-precise/
[W] https://www.nature.com/articles/nature24644
[E] http://science.sciencemag.org/content/358/6366/1019
[R] http://crispr.hzau.edu.cn/CRISPR2/
[T] http://science.sciencemag.org/content/339/6121/819
[Y] https://www.nature.com/articles/nbt.2842
[U] http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0092867413004674
[I] https://www.nature.com/articles/nbt.2650
[O] https://academic.oup.com/nar/article/41/20/e188/2414851
[P] https://www.nature.com/articles/nbt.3439
[A] http://www.nature.com/news/crispr-gene-editing-tested-in-a-person-forthe-
first-time-1.20988
[S] https://www.nature.com/news/chinese-scientists-to-pioneer-first-humancrispr-
trial-1.20302
[D] http://www.nature.com/news/gene-editing-method-tackles-hiv-in-firstclinical-
test-1.14813
[F] http://www.nature.com/news/crispr-the-disruptor-1.17673
[G] http://advances.sciencemag.org/content/1/3/e1500248
[H] https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs13238-015-0153-5
[J] http://www.pnas.org/content/114/6/1317