Szczepienia podróżnych

Podróżując do tropikalnych miejsc, jesteśmy bardziej narażeni na choroby zakaźne niż przebywając w naszej strefie klimatycznej. Planując podróż do egzotycznych zakątków świata, warto dowiedzieć się, jakie warunki sanitarne panują w punkcie docelowym. To sprzyja odpowiedniemu przygotowaniu się do wyjazdu. Takie przygotowanie powinno obejmować wizytę w specjalistycznej poradni medycyny podróży, do której należy zgłosić się nie później niż na 6-8 tygodni przed planowaną podróżą. Podczas konsultacji lekarskiej, powinno się podać takie informacje jak: trasa wycieczki, termin i charakter wyjazdu (planowane aktywności), dane o ostatnio przebytych i przewlekłych chorobach, listę przyjmowanych lekarstw, informacje o uczuleniach na leki i inne substancje, dokumentację wcześniej przebytych szczepień ochronnych. Przed wyjazdem za granicę, warto również uzyskać informacje o aktualnej sytuacji epidemiologicznej, panującej w miejscu, do którego się wybieramy.

Szczepienia ochronne są jednym z najlepszych sposobów zapobiegania chorobom zakaźnym i bezpieczną formą profilaktyki, wykorzystującą naturalne zdolności obronne organizmu oraz zapewniającą odporność na długi czas.

Należy pamiętać, że szczepienia nie zwalniają podróżnika z przestrzegania pewnych zasad i zachowania ostrożności. Jedną z najczęstszych przyczyn zachorowań wśród podróżnych jest zakażona woda i jedzenie, przez które można zarazić się między innymi: biegunką podróżnych, durem brzusznym, poliomyelitis, WZW typu A oraz cholerą. Podczas wycieczki warto używać napojów i wody w fabrycznie zamkniętych butelkach, a w razie potrzeby najpewniejszą metodą oczyszczania wody jest jej przegotowanie, gdyż proces ten zabija wszystkie znajdujące się w niej bakterie, wirusy i pasożyty. Trzeba unikać lodu niewiadomego pochodzenia, dodawanego do napojów oraz pożywienia niepoddanego wcześniej odpowiedniej obróbce termicznej lub przechowywanego długo w temperaturze pokojowej. Warzywa i owoce powinno się dokładnie umyć, wytrzeć i najlepiej obrać przed spożyciem.

Zalecane szczepienia ze względu na ryzyko:

kontaktu z osobą zakażoną (przenoszone drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt) – przeciw grypie, błonicy, krztuścowi, odrze, śwince i różyczce;
spożycia zanieczyszczonej wody czy żywności – przeciw tężcowi, durowi brzusznemu, cholerze i WZW typu A;
interwencji chirurgicznych, iniekcji, kontaktu z zakażoną krwią i kontaktów seksualnych – przeciw WZW typu B;
kontaktu z osobą zakażoną (drogą fekalno-oralną) – przeciw poliomyelitis;
pogryzienia przez chore zwierzęta – przeciw wściekliźnie;
ukłuć komarów zakażonych wirusami – przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu;
ukłuć kleszczy zakażonych wirusami lub spożycia zakażonych, niepasteryzowanych produktów mlecznych – przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.

Należy pamiętać o tym, że szczepionki przeciwko niektórym chorobom wymagają podania dawek przypominających. Podział szczepień ze względu na schemat:

przeciwko żółtej gorączce – 1 dawka podskórnie, co najmniej 10 dni przed wyjazdem, zapewnia odporność na 10 lat;
przeciwko zakażeniom meningokokowym (A, C, W-135, Y) – 1 dawka domięśniowo, co najmniej 10-14 dni przed wyjazdem, zapewnia odporność wieloletnią;
przeciwko błonicy, tężcowi, poliomyelitis – 1 dawka domięśniowo, zapewnia odporność na 10 lat;
przeciwko krztuścowi – 1 dawka domięśniowo, dawkę przypominającą należy podawać do 5-7 lat;
przeciwko grypie – 1 dawka domięśniowo, dawkę przypominającą należy podawać każdego roku przed sezonem;
przeciwko odrze, śwince i różyczce – 2 dawki podskórnie, w odstępie co najmniej 4 tygodni (nie później niż 10 lat od pierwszej dawki), zapewnia odporność wieloletnią;
przeciwko durowi brzusznemu – 1 dawka domięśniowo lub 3 dawki doustnie (co drugi dzień), 10 dni przed wyjazdem, dawkę przypominającą należy podawać co 3 lata;
przeciwko WZW A – 2 dawki domięśniowo, pierwszą dawkę należy podać 2-4 tygodnie przed wyjazdem, zapewnia odporność wieloletnią;
przeciwko WZW B – 3 dawki domięśniowo, 2 dawki należy podać co najmniej 2 tygodnie przed wyjazdem, zapewnia odporność wieloletnią;
przeciwko wściekliźnie – 3 dawki domięśniowo, 2 dawki należy podać przed wyjazdem, a dawkę uzupełniającą po 12 miesiącach; dawkę przypominającą należy podawać co 5 lat;
przeciwko cholerze – 2 dawki doustnie, co najmniej tydzień przed wyjazdem, dawkę przypominającą należy podawać dorosłym co 2 lata, a dzieciom co 6 miesięcy;
przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu – 2 dawki domięśniowo, co najmniej tydzień przed wyjazdem, dawkę uzupełniającą należy podać po 12-24 miesiącach, zapewnia odporność wieloletnią;
przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu – 3 dawki domięśniowo, co najmniej dwie podane przed sezonem aktywności kleszczy, dawkę przypominającą należy podawać co 3-5 lat.

Oficjalnym dokumentem, potwierdzającym przebyte szczepienia, jest Międzynarodowa Książeczka Szczepień, czyli tak zwana “żółta książeczka”. Żółtą książeczkę warto mieć przy sobie podczas podróży, nawet gdy potwierdzenie przebycia szczepień nie jest potrzebne na danej trasie. W razie zachorowania informacje zawarte w książeczce mogą być przydatne dla personelu medycznego. Międzynarodową Książeczkę Szczepień można otrzymać w poradni medycyny podróży oraz w punktach szczepień dla wyjeżdżających za granicę.

Autorka: Beata Kowalczyk

Źródła: